เมื่อรัฐคิดจะจัดการ "น้ำ"

บทความพลังงาน

เมื่อรัฐคิดจะจัดการ "น้ำ"

เมื่อรัฐคิดจะจัดการ "น้ำ"

ในสังคมไทยเรา "น้ำ" มีความผูกพันกับวิถีชีวิต ของประชาชน และชุมชนอย่างลึกซึ้ง ทั้งในฐานะเป็นปัจจัยหล่อเลี้ยงชีวิต และเป็นปัจจัยสำคัญในการผลิต ดังนั้น ในจารีตประเพณีแต่ดั้งเดิมมา จึงถือว่าน้ำเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป็นสมบัติของธรรมชาติ ที่ไม่อาจมีใครหวงกัน อ้างเอาเป็นเจ้าของส่วนตนได้ ก่อให้เกิดวัฒนธรรมการจัดการ เกี่ยวกับการใช้น้ำ ที่ทุกผู้คนในสังคม มีสิทธิ์ที่จะใช้ได้เสมอหน้ากัน โดยไม่ทำให้ สิทธิในการใช้ของผู้อื่น ต้องเสื่อมเสียไป โดยอาศัยการจัดการร่วมกันของชุมชน

แต่เนื่องจาก กระบวนการพัฒนาการผลิตของสังคม ในทิศทางที่ไม่เหมาะสม และการขาดประสิทธิภาพ ในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ ที่ดิน ป่าไม้ อย่างยั่งยืน ก่อให้เกิดปัญหา เกี่ยวกับความไม่เป็นปกติของการใช้น้ำ ซึ่งมีทั้งปัญหาภาวะขาดแคลนน้ำ ในยามหน้าแล้ง ปัญหาน้ำท่วม ในยามฤดูฝน ส่งผลให้เกิดความขัดแย้ง ระหว่างผู้ใช้น้ำกับกลไกรัฐ ที่รับผิดชอบการจัดสรรน้ำ หรือระหว่างผู้ใช้น้ำ ภาคเมืองกับชนบท ระหว่างภาคเกษตรกรรม และอุตสาหกรรม โดยตลอดมา

ต่อปัญหาเหล่านี้ ภาครัฐ มีแนวคิดแก้ไขไปในทางที่เห็นว่า สาเหตุสำคัญของปัญหาการจัดการน้ำ เกิดจากหน่วยงาน ที่มีหน้าที่บริหารจัดการทรัพยากรน้ำ มีหลายหน่วยงาน ซึ่งต่างดูแลเฉพาะกิจการที่ตนรับผิดชอบ ขาดระบบการบริหารสอดคล้องกัน อย่างเป็นเอกภาพ ควรที่จะรวมศูนย์การจัดการ มาที่องค์กรกลางผู้กำหนดนโยบายน้ำ และควบคุมการบริหารจัดการน้ำ ในระดับชาติ ประกอบกับโครงสร้างกฎหมายเดิมของเรานั้น น้ำเป็นทรัพยากร ที่เปิดให้ประชาชนโดยทั่วไป สามารถเข้าถึง และใช้ประโยชน์อย่างเปิดกว้าง (OPEN ACCESS) โดยไม่มีค่าใช้จ่าย หรือมีก็แต่น้อย ทำให้การใช้ประโยชน์ทรัพยากรน้ำ เป็นไปอย่างไม่มีประสิทธิภาพ ไม่ก่อให้เกิดผลตอบแทนที่คุ้มค่า ในทางเศรษฐกิจ จึงควรนำหลักการทางเศรษฐศาสตร์เสรีนิยม มาเป็นแนวทางในการบริหารจัดการ

โดยการทำให้น้ำ ต้องมีมูลค่าในการใช้สอยที่ผู้ใช้น้ำ ไม่ว่าในกิจการใดก็ตาม ต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่าย เพื่อให้กลไกราคาทำหน้าที่ จัดสรรการใช้น้ำ ให้ได้ประโยชน์สูงสุด ซึ่งหลักการดังกล่าวเป็นไปตามแนวคิด และข้อเสนอแนะ ของหน่วยงานที่ปรึกษาต่างชาติ เช่น ธนาคารโลก และธนาคารเพื่อการพัฒนา แห่งเอเซีย (ADB)

โดยแนวคิดดังกล่าว ปัจจุบัน รัฐจึงได้มีการจัดตั้งคณะกรรมการทรัพยากรน้ำแห่งชาติขึ้น เป็นหน่วยงานกำหนดแนวนโยบายน้ำของรัฐ ในสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี และได้มีการเสนอร่างกฎหมายแม่บทขึ้นมา เพื่อใช้ในการบริหารจัดการน้ำ คือร่างพระราชบัญญัติทรัพยากรน้ำ พ.ศ……. ซึ่งได้ผ่านความเห็นชอบในหลักการ จากคณะรัฐมนตรีในรัฐบาลก่อนไปแล้ว ขณะนี้อยู่ในระหว่าง การตรวจพิจารณา ก่อนเสนอให้รัฐสภาลงมติเป็นกฎหมาย

จากคุณ Wit-Tha-Ya เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 47 เวลา 6:53:40

ขอเชิญร่วมตอบคำถามครับ